Hapis Cezasının Ertelenmesi (TCK m. 51)

Erteleme genel olarak; hükmedilen hapis cezasının, belirli şartların varlığı halinde, cezaevinde infazı yerine denetimli olarak cezaevi dışında infazına olanak veren kurumdur. 

ERTELEMENİN KOŞULLARI:

1-Ertelemeye Konu Cezanın İki Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezası Olması Gerekmektedir.

TCK m. 51’e göre ertelemeye konu cezanın iki yıl veya daha az süreli hapis cezası olması gerekmektedir. Ancak fiilin işlendiği sırada failin 18 yaşını doldurmamış veya 65 yaşını bitirmiş olması durumunda yukarıda belirtilen üst sınır 3 yıl olarak uygulanacaktır. Üst sınırın belirlenmesinde temel ceza değil, TCK m. 61/5’te belirtilen artırım ve indirimlerin uygulanması sonrasında verilecek sonuç ceza göz önünde bulundurulur.  

Ayrıca adli para cezaları ertelemeye konu olamaz. Hatta adli para cezası, hapisten çevrilen adli para cezası olsa dahi ertelenemez. Ancak hapis cezası ile birlikte adli para cezasına hükmedilmesi durumunda, şartları mevcutsa hapis cezasının ertelenmesi mümkündür. Ayrıca aynı kararda birden fazla suçtan hapis cezasına hükmedilmişse, yukarıda belirtilmiş olan iki yıllık üst sınır her bir ceza bakımından ayrı ayrı değerlendirilir.

2-Kişinin Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Üç Aydan Fazla Hapis Cezasına Mahkûm Edilmemiş Olması Gerekmektedir.

Daha önceden işlenen suçun, hem kasten işlenmesi hem de işlenen suç sonucu üç aydan fazla hapis cezasına hükmedilmesi gerekmektedir. Yani önceden kasten işlenen suç sonucu 3 aydan daha az hapis cezasına hükmedilmesi; sanığın taksirli bir suçtan süresi ne olursa olsun hüküm giymesi; hüküm sonucunun, miktarı ne olursa olsun adli para cezası olması ertelemeye engel değildir.

Ayrıca kişiye, önceden işlediği suç nedeniyle verilen hükmün kesinleşmemesi durumunda da yine erteleme kararı verilebilecektir. Burada önemli olan ertelemeye konu olacak suçun, önceden verilen mahkumiyetin kesinleşmesinden önce işlenmesidir. Örneğin 01.01.2020 tarihinde işlenen suçtan dolayı kişiye 3 aydan fazla hapis cezası verilmiş ve hükmedilen bu hapis cezası 01.01.2021 tarihinde kesinleşmiş olsun. İşlenen ikinci suçun 01.01.2021 tarihinden önce işlenmesi durumunda diğer şartların da bulunması halinde 2. Suç hakkında erteleme kararı verilebilecektir.

3-Kişinin, Suçu İşledikten Sonra Yargılama Sürecinde Gösterdiği Pişmanlık Dolayısıyla, Tekrar Suç İşlemeyeceği Konusunda Mahkemede Bir Kanaatin Oluşması Gerekmektedir.

Kişinin yargılama sırasındaki pişmanlığı ve buna yönelik beyanı, geçmişi ve adli sicil kaydı, suçun işlenme biçimi gibi unsurların değerlendirilmesinden sonra tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması gerekmektedir. Mahkemenin aksi kanaatte olması halinde bu durumu kararda gerekçeli olarak belirtmelidir. Tabi mahkeme tarafından gösterilen gerekçenin de akla ve yasaya uygun olması ayrıca çelişki içermemesi gerekmektedir. Örneğin mahkemece, sanığın duruşmadaki olumlu tutum ve davranışlarından söz ederek cezasında indirim yapılmasına karşın, TCK m. 51’de belirtilen erteleme kurumunun, sanığın yargılama sürecinde gözlenen olumsuz kişiliği gerekçe gösterilerek, uygulanmaması çelişkili ve kanuna aykırıdır. (Yargıtay 4. Ceza Dairesi, E. 2008/13623, K. 2008/19815 K.)

DİKKAT: 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu ek m. 12. maddesine göre: özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan personel, bu görevleriyle bağlantılı olarak kendilerine karşı işlenen suçlar bakımından 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun uygulanmasında kamu görevlisi sayılır. Kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan sağlık personeli ile yardımcı sağlık personeline karşı görevleri sebebiyle işlenen 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan kasten yaralama (madde 86), tehdit (madde 106), hakaret (madde 125) görevi yaptırmamak için direnme (madde 265) suçlarında;

a) İlgili maddelere göre tayin edilecek cezalar yarı oranında artırılır.

b) Türk Ceza Kanunu'nun maddesinde düzenlenen hapis cezasının ertelenmesi hükümleri uygulanmaz.

KOŞULLU ERTELEME:

Türk Ceza Kanunu’nun 51/2. Maddesine göre yukarıdaki şartların yanında cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Kanun koyucu bu hüküm ile hâkime takdir yetkisi tanımıştır. Madde metninde belirtilen zarar; işlenen suçtan dolayı zarar gören gerçek veya tüzel kişilerin ya da kamunun bütün zararını kapsamaktadır. Mahkemece belirlenen erteleme kararına koşul olarak, yargılama gideri ödenmesinin belirlenemeyeceği Yargıtay tarafından kabul edilmektedir. 

Sanık tarafından yapılacak ödemenin açık, belli ve infazda tereddüte yol açmayacak biçimde gösterilmesi gerekmektedir.

Mahkeme, TCK m. 51/2 hükmünü uygularsa, kararda belirtilen koşul gerçekleşene kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir. Koşulun yerine getirilmesi halinde infaz hâkimi kararıyla hükümlü, infaz kurumundan derhal salıverilir.

DENETİM SÜRESİ ve YÜKÜMLÜLÜKLER:

Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere bir denetim süresi belirlenir. Ancak bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz. Örneğin sanık yargılama sonucu 1 yıl 4 ay hapis cezasına mahkûm edilmiş ve bu hapis cezası ertelenmişse, mahkemece belirlenecek denetim süresinin en az 1 yıl 4 ay olması gerekmektedir. Ancak failin 1 yıldan az süreli bir hapis cezasına çarptırılması durumunda, denetim süresi 1 yıldan az olamaz.

Madde metninde belirtilen denetim süresi, hüküm tarihinden değil hükmün kesinleştiği tarihten itibaren başlar. Hâkim denetim süresi içinde hükümlünün bazı yükümlülüklere uymasına karar verebilir. Mahkemece denetim süresi içerisinde hükümlünün;

a) Bir meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam etmesine,

b) Bir meslek veya sanat sahibi hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,

c) On sekiz yaşından küçük olan hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkânı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine karar verebilir.

Yine mahkeme denetim süresi içinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir. Bu kişi, kötü alışkanlıklardan kurtulmasını ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunur; eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya nezdinde çalıştığı kişilerle görüşerek, istişarelerde bulunur; hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişme hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek infaz hâkimine verir.

Ancak mahkeme, hükümlünün kişiliğini ve sosyal durumunu göz önünde bulundurarak denetim süresinde herhangi bir yükümlülük belirlemeden veya uzman kişi görevlendirilmeden geçirilmesine karar verebilir.

Hükümlünün, mahkemece hükümde belirtilen yükümlülüklere, infaz hakiminin uyarısına rağmen uymaması ya da denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlenmesi halinde ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine infaz hakimliğince karar verilir.

Denetim süresinde mahkemece belirlenen yükümlülüklere uygun davranılması veya denetim süresinin iyi halli olarak geçirilmesi halinde ceza infaz edilmiş sayılır. Cezanın infaz edilmiş sayılması nedeniyle, ertelenmiş mahkûmiyet adli sicil kaydına işleyecektir. Hatta konu ertelenmiş mahkûmiyet, daha sonra işlenen suçun ertelenmesine engel olabilecek ve tekerrüre esas alınabilecektir.

Son olarak hapis cezasının ertelenmesi, mahkumiyete bağlı hak yoksunluklarının uygulanmayacağı anlamına gelmemektedir. Mahkumiyete bağlı hak yoksunlukları denetim süresi içerisinde hükümlü yönünden etkisini gösterecektir.

Daha Fazla Bilgi ya da Ön Görüşme İçin Tarafımızla İletişime Geçebilirsiniz.